Subaru is een Japans automerk dat onderdeel is van Fuji Heavy Industries. Het merk is genoemd naar de Japanse naam voor het Zevengesternte, dat in gestileerde vorm in het logo terug te vinden is echter wel met slechts zes sterren. Subaru is naast Honda, Toyota, Mazda, Mitsubishi en Suzuki een van de grote Japanse automerken.

Geschiedenis van Subaru

De historie van Subaru, of eigenlijk van Fuji Heavy Industries, het Japanse concern waar Subaru een onderdeel van is gaat terug tot 1917. In dat jaar startte Chikuhei Nakajima het bedrijf The Aircraft Research Company. In 1932 werd het bedrijf gereorganiseerd en werd de naam veranderd in Nakajima Aircraft Company. Het bedrijf groeide uit tot belangrijkste leverancier voor Japan op het gebied van de luchtvaart tijdens de tweede wereldoorlog. Na de tweede wereldoorlog volgde er wederom een reorganisatie en werd het bedrijf omgedoopt in Fuji Sangyo Co, Ltd. In 1946 brachten zij de Fuji Rabbit scooter op de markt. Deze scooter werd gemaakt uit luchtvaart onderdelen die overgebleven waren uit de oorlog. In 1950 werd het bedrijf opgesplitst in 12 kleinere bedrijven, waarvan er vier uiteindelijk samen gingen onder de naam Fuji Heavy Industries.

Kenji Kita, de toenmalig directeur van FHI wilde dat het bedrijf zich ging mengen in de Japanse autoproductie en weldra kwamen er diverse ontwerpen onder de codenaam P-1. Een van de punten waar destijds veel over gesproken is, is de naam die de auto’s moesten gaan krijgen. Diverse voorstellen werden gedaan, maar uiteindelijk besloot Kenji Kita dat de auto’s geproduceerd moesten worden onder zijn persoonlijk favoriete Japanse naam: Subaru.

Subaru P-1 oftewel de 1500

De P-1 werd uiteindelijk in 1954 geproduceerd onder de naam Subaru 1500. Helaas is het productieaantal op 20 blijven steken. Het vervolg was gelukkig een groter succes. In 1958 introduceerde Subaru de 360, een klein stadsautootje. Van 1958 tot 1971 werden 392.000 exemplaren geproduceerd. In die jaren was het een van de populairste auto’s in Japan. Gezien de compacte buitenafmetingen, de kleine cilinderinhoud van 356cc en de mogelijkheid om vier personen te vervoeren was de populariteit groot. De meeste Japanners konden zich voor die tijd geen auto veroorloven. Tijdens de introductie had de 360 een vermogen van 16 PK. In de loop der jaren werd dit uiteindelijk 25 PK, met de mogelijkheid om te kiezen voor 36 PK. Naast het standaard model werden er ook een stationwagon (Custom), een convertible en twee sportievere modellen geproduceerd, de Young S en Young SS. De 360 had in Japan zelfs een bijnaam: Ladybug. Voor zover bekend bevindt zich één exemplaar van de 360 in Nederland, bij een inmiddels ex-Subaru dealer.

In 1960 bracht Subaru op basis van de 360 een kleine minivan/bestelwagen op de markt. De Subaru Sambar. Dit was de eerste minivan in de klasse van de Kei-Cars. Ook werd een pick-up versie leverbaar. In 1966 kreeg de Sambar een gemoderniseerde opvolger.

Foto: bringatrailer.com

Na het succes van de 360 was het tijd voor verdere aanvulling op het Subaru programma. Deze kwam in de vorm van een sedan: de Subaru 1000. In tegenstelling tot de 360, welke de motor achterin had en de aandrijving op de achterwielen, had de 1000 de motor voorin en was het de eerste in massa geproduceerde voorwielaangedreven auto. De weg naar de daadwerkelijke introductie in oktober 1965 was lang. In 1960 wilde Subaru namelijk een opvolger voor de 1500. Een sedan waarin vier volwassen ruim plaats hadden en comfortabel vervoerd konden worden. Onder de codenaam A-5 ontwikkelde Subaru een sedan met een 1500cc luchtgekoelde boxermotor. Om diverse redenen werd dit project voortijdig stil gelegd. Een nieuwe poging werd gedaan in 1963, onder de codenaam A-4. Wederom een vier persoons sedan, maar ditmaal met een 923cc watergekoelde boxermotor. Ditmaal werd het productiestadium wel gehaald. Uiteindelijk word de auto geïntroduceerd op 21 oktober 1965 in het Hilton Hotel Tokyo. In eerste instantie werd de auto geleverd als vierdeurs sedan, een tweedeurs en een stationwagen variant volgden een jaar later. De 1000 werd in maart 1969 opgevolgd door de 1100, welke in sommige exportlanden in de begin jaren 70 onder de naam FF-1 Star werd geleverd. De 1100 was niets meer als een verder ontwikkeling van de 1000, onder meer door plaatsing van een motor met grotere cilinder inhoud. In 1971 werd zelfs een versie met 1300cc motor leverbaar, de FF-1 1300G. In de vroege jaren 70 is een poging gedaan de FF-1 op de markt te brengen in Nederland. Helaas is dit niet van de grond gekomen.

Vierwielaandrijving doet zijn intrede

In 1970 kreeg een Japanse Subaru dealer het verzoek van Tohoku Electric Power Company om een vierwielaangedreven versie te ontwikkelen van de stationwagon versie van de FF-1. Gezien de opbouw van motor en aandrijving moest het vrij eenvoudig zijn om dit verzoek in te willigen. In maart 1971 had Subaru twee prototypes klaar. Na intensieve, maar succesvolle testsessies werd op de 18e Tokyo Auto Salon de vierwielaangedreven versie voorgesteld aan het publiek. Geplaatst op een grote spiegel kon ,men de speciale aandrijflijn bekijken en met zijn gewone broertje naast hem viel ook goed op dat de bodemvrijheid met 20mm was toegenomen. Uiteindelijk zijn 8 exemplaren van deze auto gebouwd, waarvan vijf voor Tohoku. In 2008 heeft Subaru de hand weten te leggen op een van deze auto’s. Inmiddels is deze volledig gerestaureerd en word op diverse plekken tentoongesteld. De Subaru 1000 kreeg in de Subaru Leone een succesvolle opvolger.

Ondertussen liep de 360 al weer behoorlijk wat jaartjes mee en was het dan ook tijd voor een opvolger. Hoewel de 360 nog tot 1971 geproduceerd werd, stelde Subaru in 1969 de R-2 voor. Een compacte auto op basis van de 360. Toen Subaru de auto voorstelde in 1969 ontving men 25000 orders in één maand tijd! In 1971 werd onder andere de motor van de R-2 opgewaardeerd, maar dit kon niet voorkomen dat Subaru in 1972 stopte met de productie van de R-2. Dit onder meer omdat men van mening was dat de voorwielaangedreven autos met de motor voorin een betere wegligging hadden en beter handelbaar waren. Daarnaast was de R-2 een doorontwikkeling van de 360, waarvan de basis al enkele jaren oud was.

Subaru Leone

Op 7 oktober 1971 stelt Subaru de opvolger van de FF-1 voor, de Subaru Leone. De naam Leone, Italiaans voor leeuw, werd in de meeste exportlanden niet gebruikt, omdat Peugeot dit verhinderde. Hun beeldmerk was en is immers een leeuw, dus die naam kreeg helaas geen goedkeuring. Deze eerste generatie Leone was bij ons bekend als 1400 en 1600. Latere Leone generaties stonden bekend als L-serie of als L1 en L2.

In eerste instantie was de Leone leverbaar als twee- en vierdeurs sedan. Een coupe, hardtop en stationwagon versie volgden spoedig daarna. De stationwagon versie werd ook leverbaar met vierwielaandrijving, een van de eerste in massa geproduceerde voertuigen waarop dit mogelijk was.

Uiteraard ontbrak de boxermotor niet in de Leone. Andere zaken als frameloze portierruiten en de handrem op de voorwielen kwamen ook weer terug in de latere Leone generaties. De Japanse versie van de Leone 1400 GSR was een van de eerste auto’s met schijfremmen rondom. In 1977 onderging de Leone een facelift. Diverse carrosserie delen werden onder handen genomen. Ook het interieur werd volledig vernieuwd. In datzelfde jaar introduceerde Subaru een pick-up versie op basis van de Leone, de Subaru Brat. Deze auto is bij ons officieel nooit leverbaar geweest. Op dit moment zijn een aantal Leone’s uit deze tijd nog aanwezig in Nederland, de een in concours staat, de ander moet het nog worden. Het precieze aantal is niet bekend, maar de verwachting is dat het bij een tiental zal blijven steken.

De Subaru Brat was gebaseerd op de Leone stationwagon. De gelijkenis met de Chevrolet El Camino en Ford Ranchero mag groot genoemd worden. De Brat ( Bi-drive Recreational All-terrain Transporter) werd niet op de Japanse markt geleverd. In enkele landen werden de namen Brumby en Shifter gebruikt als alternatief voor Brat. Zeker in de Verenigde Staten was de auto een groot succes.

In 1972 valt zoals gezegd het doek voor de R-2. Met de Rex kreeg deze auto een modernere opvolger, weliswaar nog steeds met de motor achterin en achterwielaandrijving, maar met betere wegligging en rijeigenschappen. De motor had nog steeds een inhoud van 360cc, maar was in tegenstelling tot de R-2 watergekoeld in plaats van luchtgekoeld. Latere versies werden geleverd met een 450cc motor. In 1973 kreeg de auto standaard schijfremmen voor en vanaf 1980 was er een versie met automaat leverbaar. Het schijnt dat er destijds een poging gedaan is om deze Rex naar Nederland te halen. Volgens de dealer waar ik dit verhaal van gehoord heb wilden de dealers deze auto dolgraag hebben en wilden ze zelfs direct bestellen, maar om voor mij onbekende redenen is dit nooit van de grond gekomen. Voor zover bekend zijn er geen exemplaren van de eerste Rex aanwezig in Nederland. In België is in ieder geval één exemplaar aanwezig.

Van de Sambar werd ondertussen in 1973 de derde generatie geïntroduceerd. Moderner en met een zwaardere motor. Nog steeds als van en pick-up leverbaar en vanaf 1980 ook met vierwielaandrijving. De derde generatie van de Sambar was de eerste die optioneel verkrijgbaar was met schuifdeuren. De eerste generatie Leone kreeg in juni 1979 een opvolger. Deze nieuwe generatie werd geleverd als vierdeurs sedan, tweedeurs hardtop, driedeurs hatchback en als vijfdeurs stationwagon. Later werd ook de tweede generatie Brat voorgesteld. Ook deze Leone was leverbaar met vierwielaandrijving. In 1981 had Subaru een kleine primeur: de eerste vierwielaangedreven personenauto met automatische versnellingsbak die gemaakt is in Japan. Nieuw voor deze generatie waren onder meer een 1800cc motor en een 1800 Turbo motor. De 1400cc motor werd vervangen door een 1300cc versie. In Japan waren zaken als een airconditioning leverbaar.
De hatchback versie van de Leone heeft nog een rol gespeeld in de film The Canonball Runn, waarin deze bestuurd werd door Jackie Chan. Zoals gezegd is deze Leone generatie bij ons beter bekend als L-serie of L1. Van deze generatie zijn nog redelijk wat exemplaren aanwezig in Nederland, waaronder zelfs enkele Brat’s. De meesten worden op dit moment gerestaureerd, maar er zijn zeker enkele fraaie exemplaren aanwezig. Ook hier is geen exact aantal van bekend, maar een schatting is dat het er niet meer dan 20 zullen zijn.

Vanaf het begin van de jaren 80 is Subaru druk bezig het modellenprogramma uit te breiden en op te waarderen. De aftrap hiervoor werd gegeven met de introductie van de tweede generatie van de Rex. Na een mislukte poging om de eerste Rex naar Nederland te halen had de tweede generatie meer succes. Eind 1982 werd de Rex in Nederland op de markt gebracht als Mini Jumbo. In andere landen werden onder andere de namen Sherpa en Fiori gebruikt. In tegenstelling tot de eerste Rex had deze MiniJumbo voorwielaandrijving en de motor voorin. Ook de inhoud van het tweecilinder motortje werd vergroot tot 665cc. In 1983 werd een versie geïntroduceerd met inschakelbare vierwielaandrijving. Ook een automaat versie was leverbaar. Beide versies zijn in Nederland niet geleverd. De Mini Jumbo was voor Subaru het begin van stijgende verkopen in de Benelux. In 1982, waarin de Mini Jumbo nog niet leverbaar was verkocht Subaru iets meer als 1000 auto’s. In 1983 waren dat er ruim 3500, waarvan 2500 Mini Jumbo’s! In totaal zijn er van 1983 tot en met 1993 ruim 20.000 Mini Jumbo’s verkocht in Nederland, verdeeld over meerdere generaties. Het schijnt dat er nog een aantal rijdende exemplaren in Nederland aanwezig zijn. Waar en bij wie en in welke staat is helaas niet bekend.

In 1982 is Subaru ook vertegenwoordigd op de motorrai! Niet als merk zijnde, maar door een tweetal eigenbouw Subaru motorfietsen op de Continental stand. De bouwers van deze motorfietsen zijn de heren Jan Huisman (destijds Subaru dealer) en Piet Knop. Met een eigengebouwd frame en natuurlijk de 1400 Subaru boxer een opvallend product. Helaas is het bij twee gebouwde exemplaren gebleven.

Op basis van de Rex stelde Subaru in 1982 de vierde generatie van de Sambar voor. Deze versie werd voor het eerst ook naar Nederland gehaald en op de markt gebracht in 1983 als Subaru E-serie. Andere namen die gebruikt werden voor exportlanden waren Sumo, Domingo, Libero en Columbuss. De versies die bestemd waren voor export hadden onder meer zwaardere motoren in vergelijking met de versie voor de thuismarkt.

Subaru Justy

De eerste uitbreiding van het modellenprogramma van Subaru volgt in 1984 met de introductie van de Subaru Justy, in sommige landen ook wel Trendy genoemd. Dit compacte hatchback model paste perfect tussen de Mini Jumbo en de L-serie in. In eerste instantie was de auto alleen leverbaar als driedeurs, maar een vijfdeurs variant volgde al snel. De auto werd aangedreven door een 1000cc motor.

Later werden een 1200cc motor, inschakelbaren vierwielaandrijving en een automaat, ECVT, leverbaar. Deze ECVT was een doorontwikkeling van de Continue Variabele Transmissie van van Doorne uit Nederland.

Het eerste jaar dat de Justy leverbaar was in Nederland werden bijna 1000 exemplaren verkocht van de Justy. Helaas ging dit wel ten koste van de verkopen van de Mini Jumbo, welke terugliepen van ruim 1800 exemplaren in 1984 naar een kleine 1100 in 1985. Van de Justy rijden zeker nog enkele exemplaren uit de vroege jaren rond in Nederland. Helaas zijn hierover weinig gegevens bekend.

1984 blijkt een druk jaar voor Subaru, want aan het einde van dat jaar stelt Subaru de vernieuwde L-serie (Leone) voor. Nog steeds herkenbaar als een Subaru Leone, maar een stuk moderner van vormgeving. Deze generatie werd geleverd in drie carrosserie varianten, te weten een vierdeurs sedan, een driedeurs coupé en een vijfdeurs stationwagon. De hatchback en de Brat komen te vervallen. De motorisering blijft gelijk aan de vorige generatie Leone, uiteraard met de nodige moderniseringen. Op sommige markten wordt voor het eerst de naam Loyale gebruikt. Net als vorige generaties van de Leone heeft ook deze de specifieke Subaru eigenschappen, boxermotor, frameloze portierruiten, handrem op de voorwielen en de mogelijkheid tot vierwielaandrijving. Met deze generatie van de Leone boekt Subaru ook de eerste grotere successen in de rallysport. Voorheen werden er ook rally’s gereden met Subaru’s maar ditmaal was er een officieel fabrieksteam. Deze generatie van de Leone is in Nederland verkocht van 1985 tot en met 1993. In totaal zijn er ongeveer 6000 exemplaren verkocht in Nederland. De beste verkoopjaren waren 1987 en 1988 met respectievelijk ruim 1200 en 1100 exemplaren. Van de L2 zijn in Nederland nog behoorlijk wat exemplaren aanwezig al word het minder. Exacte gegevens ontbreken helaas.

De Alcyone, in Nederland de XT

Op basis van de Leone stelt Subaru in 1985 de Alcyone voor. Deze naam werd gebruikt voor de thuismarkt. In Nederland werd de auto op de markt gebracht als XT. In Australië en Nieuw Zeeland werd de auto geleverd als Vortex. De bijzonder vormgegeven XT was een van de meest aerodynamische auto’s uit die tijd met een cw-waarde van 0,29. Hoewel de styling van de modellen van Subaru vaak al afweek van wat de concurrentie deed, was de XT in dat opzicht nog een stuk extremer. Zaken als opklapbare koplampen, verzonken portierhandgrepen en luchtvering met hoogteregeling waren enkele kenmerken van de XT. In Nederland werd de auto alleen geleverd als voorwielaandrijver met inschakelbare vierwielaandrijving. In sommige landen was ook een voorwielaangedreven versie leverbaar. In latere versies was de 4WD een permanent systeem. De voorwielaangedreven versies waren in tegenstelling tot de vierwielaangedreven versies niet voorzien van een turbo.

In 1987 werd kreeg de XT een kleine facelift. Vanaf dat moment was er op sommige markten (niet in Nederland) een 2,7 liter zes cilinder boxermotor met 145pk leverbaar. Helaas is de XT altijd een zeldzaamheid gebleven op de Nederlandse wegen. Exacte verkoopaantallen zijn niet bekend, maar liggen ruwweg geschat tussen de 30 en 50. Later is daar veel import bijgekomen, voornamelijk vanuit Duitsland. Op dit moment zijn er zeker nog fraaie exemplaren aanwezig in Nederland. Ook hier zijn geen exacte aantallen van beken, maar de teller zal niet veel verder komen dan 15 a 20 stuks. In totaal zijn er van de XT/Alcyone/Vortex slechts een kleine 99.000 exemplaren geproduceerd.

De Mini Jumbo (Rex) loopt in 1986 al weer enkele jaren mee en aan het einde van dat jaar stelt Subaru dan ook de opvolger voor. Een modern vormgegeven autootje met nog steeds een tweecilinder motortje. Net als zijn voorganger is ook deze Mini Jumbo leverbaar als drie en vijfdeurs versie. Ondanks de nog steeds kleine afmetingen was de Mini Jumbo verbazend ruim. In 1989 krijgt deze Mini Jumbo een kleine facelift. Voornamelijk het front en de achterlichten zijn aan de buitenkant zichtbare veranderingen. Onder de motorkap verandert er echter een heleboel. De tweecilinder motor wordt vervangen door een stillere en moderne viercilinder variant. Eind 1991 krijgt de Mini Jumbo nogmaals een kleine facelift, om aan het einde van 1992 plaats te maken voor zijn opvolger, de Subaru Vivio.

De goede verkoopresultaten van de eerste Mini Jumbo werden met de nieuwe generatie voortgezet. Het beste verkoopjaar van de Mini Jumbo van deze generatie was 1991 met net geen 2500 exemplaren. Het is even zoeken, maar van deze Mini Jumbo rijden nog een redelijk aantal exemplaren rond in Nederland. De jaren na de introductie van de tweede generatie Mini Jumbo zijn wat stiller rondom nieuwe modellen van Subaru. In 1987 krijgt de Leone een kleine facelift, welke zich beperkt tot een andere grille, andere zijknipperlichten en stootlijsten. In het interieur zijn enkele kleine wijzingen omtrent bedieningselementen. De 1300cc motor komt vanaf dan te vervallen in Nederland.

Een ander model dat aan een verjongingskuur toe was is de Justy. Ook hier worden aan het interieur slechts kleine wijzigingen toegebracht. Aan de buitenzijde zijn de wijzigingen groter. Voor en achterzijde worden aangepakt en vanaf dat moment hebben alle versies het verhoogde dak wat voorheen kenmerkend was voor de 1200cc versies van de Justy.

In 1989 is het dan weer tijd voor een uitbreiding van het programma. Voor het eerst brengt Subaru een auto op de markt die hoger gepositioneerd word dan de Leone. De Subaru Legacy wordt geïntroduceerd op 1 februari 1989. De Legacy begon zijn carrière met het zetten van een wereldrecord. 100000km werden afgelegd met een gemiddelde snelheid van ruim 223 km/u inclusief pitstops. En dat in ruim 447 uur. De Legacy wordt in eerste instantie leverbaar met een 1.8 en 2.2 liter boxermotor. Totaal nieuwe ontwerpen welke niets meer te maken hadden met de motoren uit de Leone. Er was keuze uit twee carrosserie versies, een vierdeurs sedan en een vijfdeurs stationwagon. Uiteraard ontbraken de versies met vierwielaandrijving niet.

Subaru stapt in de rally-wereld

In samenwerking met het Engelse bedrijf Prodrive neemt Subaru vanaf 1990 actief deel aan het Wereldkampioenschap Rally. De eerste rally waaraan deelgenomen werd was gelijk de zwaarste, de Safari Rally in Kenia. Op de eerste klassementsproef zetten Markku Alen gelijk de snelste tijd neer met de Legacy. Helaas moest hij voortijdig opgeven, maar Subaru behaalde wel de overwinning in de Groep-N klasse. Met andere woorden de klasse voor de standaard productie auto’s. De eerste en enige overwinning van de Legacy in het WK Rally was in 1993 tijdens de Rally van Nieuw Zeeland. De Schot Colin McRae was de rijder die dit stukje geschiedenis voor de Legacy geschreven heeft.

Deze Colin McRae had in de voorgaande jaren met een Legacy het Britse Rally Kampioenschap gedomineerd en werd beide jaren dan ook Brits kampioen. Subaru beloonde dit door hem aan te stellen voor het fabrieksteam van Subaru, waardoor hij de daarop volgende jaren uitkwam in het WK Rally en in 1995 Wereldkampioen Rally werd met Subaru. Helaas is Colin McRae in 2007 omgekomen bij een helicopter ongeluk. De Legacy deed dus gelijk van zich spreken. Wereldwijd was en is de Legacy een populaire auto. In Nederland is de bekendheid helaas wat minder. Eind 1991 krijgt de Legacy een kleine facelift. Een ander front en achterzijde zijn de voornaamste wijzigingen. Het gat tussen de 1.8 en 2.2 motoren wordt opgevuld met een nieuwe 2.0 liter motor. Deze wordt ook leverbaar in een Turbo versie met 200pk.

In Nederland zijn tot op de dag van vandaag (juli 2009) een kleine 10000 Legacy´s verkocht. Ook van de eerste generatie zijn nog behoorlijke aantallen aanwezig in Nederland.

In 1990 stapt Subaru niet alleen serieus in het WK Rally, maar doet men ook een poging in de Formule-1 te stappen. In 1988 ontwierp Carlo Chiti van Motori Moderni een V12 motor. Deze trok de aandacht van Subaru en Chiti kreeg van Subaru de opdracht een “platte” 12-cilinder motor te ontwikkelen. Deze was klaar in juli 1989. De motor wordt geplaatst in een Minardi chassis, maar door het gebrek aan voldoende vermogen heeft Minardi al snel geen interesse meer.

Voor het jaar 1990 gaat Subaru de samenwerking aan met team Coloni van Enzo Coloni. Subaru brengt geld mee, betaald alle schulden en wordt voor 51% eigenaar van het team. Het team wordt omgedoopt in Subaru Coloni. Omdat de motor nog steeds niet de gewenste prestaties leverde wordt afgesproken dat er voor de zomer een nieuwe V12 motor ontwikkeld wordt. Tot die tijd moest men het doen met de oude motor. Het team met als rijder de Belg Bertrand Gachot slaagde er geen enkele keer in door de voorkwalificatie te komen, waardoor Subaru nog voor de zomer de stekker uit het project trok en het team terug verkocht aan Enzo Coloni. Ondanks het uitblijven van succes toch een leuk stukje historie.

Voor meer informatie over Subaru kun je terecht op de officiële website.

Garages en specialisten

• Hier kan uw bedrijf staan
• Stalling Bollenstreek - Voorhoutspecialist
• Stoffeerderij C. van Straaten en Zn. - Woerdenspecialist
• Tony de Bruijn bekledingen - Roosendaalspecialist

Clubs, fora en verenigingen

• Koninklijke Nederlandse Automobiel Club
• Oldtimer en Classic Car Club Heel
• Subaru SVX USA
• Veenendaalse Oldtimer Club
• Vlaamse Vehikel Klub

Ook interessant

• 

  Een van de grootste veilingen let ook op de kleintjes

• 

  Dunkley Pramotor een auto?

• 

  Automotive design op Kickstarter